Οι διωκτικές αρχές του φαιοκόκκινου μετώπου καταλύουν απροκάλυπτα το Σύνταγμα

Από τον διαδικτυακό τόπο www.in.gr πληροφορήθηκα ότι:

«Στον εισαγγελέα οδηγήθηκε την Κυριακή ο υπεύθυνος και γενικός διευθυντής της Έκθεσης σύγχρονης Τέχνης, κατηγορούμενος για παράβαση του νόμου περί ασέμνων και προσβολή συμβόλων του ελληνικού κράτους. Μετά την ποινική δίωξη που ασκήθηκε σε βάρος του αφέθηκε ελεύθερος ενώ ορίστηκε ρητή δικάσιμος για τη Δευτέρα οπότε και θα παρουσιαστεί στο δικαστήριο.

Ο γενικός διευθυντής της έκθεσης -και όχι γενικός διευθυντής του Εκθεσιακού Κέντρου όπως εκ παραδρομής αναφέρθηκε- συνελήφθη στο Έκθεσιακό Κέντρο Helexpo στον Μαρούσι όταν μετά από καταγγελία η Αστυνομία μετέβη στο χώρο και διαπιστώθηκε ότι σε αίθουσα γινόταν προβολή DVD το οποίο παρουσίαζε άσεμνη σκηνή με μουσική υπόκρουση τον Εθνικό Ύμνο.

Το επίμαχο έργο κατασχέθηκε, ενώ αναζητείται και η δημιουργός του».

Μολονότι είμαι ο τελευταίος σ’ αυτή τη χώρα, που θα ισχυριζόταν, ότι η ελευθερία της έκφρασης γενικά είναι κατοχυρωμένη, ωστόσο η εν λόγω ενέργειες των διωκτικών αρχών παραβιάζουν κατάφωρα την διάταξη του άρθρου 16 παρ. 1 εδ. α΄ του Συντάγματος που ορίζει ότι:

«Η τέχνη και η επιστήμη, η έρευνα και η διδασκαλία είναι ελεύθερες’ η ανάπτυξη και η προαγωγή τους αποτελεί υποχρέωση του κράτους».

Έτσι, η διάταξη του άρθρου 16 § 1 εδ. α΄ του Συντάγματος κατά τρόπο απόλυτο – χωρίς καμιά επιφύλαξη υπέρ του κοινού νομοθέτη – κατοχυρώνει την ελευθερία της τέχνης. Αποτελεί δε την πλέον λιμπεραλιστική διάταξη του ισχύοντος Συντάγματος.

Παραθέτω δε ένα απόσπασμα της υπ’ αριθμ. 5208/2002 απόφασης του Μονομελούς Πρωτοδικείου Αθηνών:

[Σύμφωνα με το άρθρο 16 παρ. 1 εδ. 1 του Συντάγματος "η τέχνη ...είναι ελεύθερη, η δε ανάπτυξη και προαγωγή αυτής αποτελεί υποχρέωση του κράτους". Τέχνη κατά την έννοια της διατάξεως αυτής, είναι κάθε δημιουργική έκφραση της ανθρώπινης φαντασίας. Η ελευθερία της τέχνης περιλαμβάνει την ελευθερία δημιουργίας και κυκλοφορίας έργων τέχνης, καθώς και προσβάσεως του κοινού στα έργα τέχνης. Φορείς της ελευθερίας της τέχνης είναι κατ' αρχήν φυσικά πρόσωπα, ημεδαπά και αλλοδαπά, τα οποία μόνα είναι σε θέση να δημιουργήσουν, παρουσιάσουν, εκτελέσουν, κυκλοφορήσουν και απολαύσουν έργα τέχνης. Φορείς της ελευθερίας της τέχνης είναι και τα πρόσωπα που απολαμβάνουν (ή εμποδίζονται να απολαύσουν) ένα έργο τέχνης. Την ελευθερία της τέχνης μπορεί δηλαδή να επικαλεστεί όχι μόνο ο καλλιτεχνικός δημιουργός αλλά και το κοινό του (ακροατές, θεατές, αναγνώστες, αγοραστές κ.ο.κ.). Το άρθρο 16 παρ. 1 δεν υπάγει την ελευθερία της τέχνης σε κανενός είδους περιορισμούς. Επομένως ο καλλιτέχνης υπόκειται στο γενικώς ισχύον δίκαιο. Οι γενικοί περιορισμοί των νόμων ισχύουν και για τους δημιουργούς έργων τέχνης. Η ελευθερία της τέχνης περιορίζεται από τους γενικούς νόμους, τους νόμους δηλαδή εκείνους που προστατεύουν ένα έννομο αγαθό χωρίς να στρέφονται ούτε κατά ορισμένου προσώπου, ούτε κατά ορισμένης καλλιτεχνικής δημιουργίας ή τεχνοτροπίας, ούτε να καθιστούν αδύνατη ή να δυσχεραίνουν δυσανάλογα την άσκηση της τέχνης, της οποίας η ανάπτυξη και προαγωγή αποτελεί κατά το Σύνταγμα υποχρέωση του κράτους. Η κατοχύρωση της ελευθερίας της τέχνης από το Σύνταγμα δεν υπόκειται, όπως αναφέρθηκε σε ειδικούς περιορισμούς, σε αντίθεση προς την ελευθερία του τύπου. Η αυξημένη αυτή προστασία της τέχνης υπερισχύει ως ειδική ρύθμιση, άλλων διατάξεων του Συντάγματος με αντικείμενα που μπορούν απλώς, στη συγκεκριμένή περίπτωση να αποτελούν μέσα εκφράσεως της τέχνης, όπως π.χ. ο τύπος. Από τη διαπίστωση αυτή προκύπτει ότι τα έντυπα που περιέχουν κατά κύριο λόγο έργα τέχνης εξαιρούνται όχι μόνο από την προ της κυκλοφορίας, αλλά και από την μετά την κυκλοφορία κατάσχεση, στην οποία υπόκεινται κατ' εξαίρεση τα έντυπα εν γένει κατά το άρθρο 14 παρ. 3, στις περιοριστικές αναφερόμενες σ' αυτό περιπτώσεις, μεταξύ των οποίων η προσβολή της χριστιανικής και κάθε άλλης γνωστής θρησκείας και τα άσεμνα δημοσιεύματα που προσβάλλουν καταφανώς την δημοσίαν αιδώ. Στην τελευταία αυτή περίπτωση η εξαίρεση των έργων τέχνης από την έννοια του άσεμνου εντύπου κατά το άρθρο 30 εδ. 1 του νόμου 5060/1931 "περί τύπου" (και επομένως τη δυνατότητα κατασχέσεως) προκύπτει απευθείας από την αυξημένη προστασία της ελευθερίας της τέχνης κατά το άρθρο 16 παρ. 1 (Δαγτόγλου, ό.π. παρ. 922, 924 έως 926)].