Γράφει ο Τάκης Μίχας στο χθεσινό φύλλο της «Ελευθεροτυπίας»:
[Ενα από τα πιο ενδιαφέροντα χαρακτηριστικά της κρίσης που διαδραματίζεται στη Μέση Ανατολή είναι η ολοκληρωτική και άνευ όρων υποστήριξη του Ισραήλ όχι απλά από την κυβέρνηση Μπους, αλλά από όλη σχεδόν την πολιτική τάξη των ΗΠΑ.
Ετσι, πρόσφατα, σύσσωμη η Βουλή των Αντιπροσώπων εξέφρασε σε ψήφισμά της την πλήρη υποστήριξή της προς το Ισραήλ. Η υποστήριξη δεν αντανακλά τις απόψεις των Αμερικανών πολιτών, μια σημαντική μερίδα των οποίων αντιτίθεται στην πολιτική του Ισραήλ.
Ομως, από την άλλη πλευρά η συμπεριφορά της πολιτικής τάξης δικαιώνει πλήρως την πρόσφατη πολυσυζητημένη μελέτη των καθηγητών J. Mersheimer (Παν. Σικάγου) και S. Walt (Παν. Χάρβαρντ) με τίτλο «Το Ισραηλινό Λόμπι».
Στη μελέτη τους οι δύο πανεπιστημιακοί θέτουν το ερώτημα γιατί οι ΗΠΑ ακολουθούν μια πολιτική στήριξης του Ισραήλ, η οποία είναι καταστροφική για τα εθνικά τους συμφέροντα. Και η απάντηση την οποία δίνουν - που ξεσήκωσε θύελλα αντιδράσεων - είναι η ύπαρξη ενός πανίσχυρου «ισραηλινού λόμπι», το οποίο στην ουσία χαράζει την εξωτερική πολιτική των ΗΠΑ.]
“I have read about the report and read one summary already, and I am surprised how excellent it is,” είπε σε ένα του e-mail στη «Sun» ο ηγέτης της Ku Klux Klan David Duke “It is quite satisfying to see a body in the premier American University essentially come out and validate every major point I have been making since even before the war even started…the task before us is to wrest control of America’s foreign policy and critical junctures of media from the Jewish extremist Neocons that seek to lead us into what they expectantly call World War IV.” Ο Walt απάντησε: “I have always found Mr. Duke’s views reprehensible, and I am sorry he sees this article as consistent with his view of the world.”
Τον ίδιο ενθουσιασμό για τις συνομωσιολογικές απόψεις των δύο αμερικανών καθηγητών καθώς και για την πλήρη υιοθέτησή τους από τον Τάκη Μίχα εκφράζει στο σημερινό φύλλο της εφημερίδας «Ελευθεροτυπία» και ο εκεί συνάδελφός του δημοσιογράφος Γιάννης Τριάντης.
Και ας τελειώσουμε με ένα ανέκδοτο που αφορά το θέμα μας.
Δύο Εβραίοι κάθονται σε έναν πάγκο στο Τελ Αβίβ διαβάζοντας εφημερίδες.
Ο ένας διαβάζει μια «κίτρινη» αντισημιτική εφημερίδα.
«Γιατί διαβάζεις αυτά τα σκουπίδια;» τον ρωτάει ο άλλος.
«Κάποτε συνήθιζα να διαβάζω σοβαρά έντυπα. Όμως με έπιανε κατάθλιψη. Όλα έγραφαν για τους βομβιστές αυτοκτονίας και τον Σαρόν. Όμως η εφημερίδα που διαβάζω σήμερα είναι γεμάτη από καλά νέα: ότι ελέγχουμε το Χόλιγουντ, ότι μας ανήκουν όλες οι τράπεζες του κόσμου, ότι καθορίζουμε την αμερικανική εξωτερική πολιτική...».
Άμεση ρήξη με τον αντιλιμπεραλιστικό μνημονιακό παρεοκρατικό καπιταλισμό και με τον διακομματικό εθνοεθνικισμό
Τα θρασύδειλα αντι-λιμπεραλιστικά μνημονιακά εθνοεθνίκια, πρώτα έφεραν την οικονομική καταστροφή της χώρας και τώρα την οδηγούν και σε νέα, εθνική αυτή τη φορά καταστροφή, οδηγώντας την χρεωκοπημένη και αποδυναμωμένη σε ένοπλη σύρραξη με την Τουρκία, αφού προηγουμένως την έχουν εξευτελίσει διεθνώς, θεωρώντας ανυπεράσπιστους και κατατρεγμένους ανθρώπους ως "ενεργή, σοβαρή, εξαιρετική και ασύμμετρη απειλή" κατά της χώρας, αναστέλλοντας και καταπατώντας βάναυσα την συνθήκη της Γενεύης για τους πρόσφυγες, διώκοντας τους, καταδικάζοντάς τους, φυλακίζοντάς τους και εξαπολύοντας ακόμα και δολοφονική βία εναντίον τους για την απώθησή τους, εν τέλει δε κατακρεουργώντας, έτσι, κάθε έννοια κράτους δικαίου στη χώρα. Κι αυτό, καθώς ο διακομματικός εθνοεθνικισμός όλων υπόλοιπων κομμάτων της Βουλής, εκτός του ΜέΡΑ25 που διακηρύσσει ότι " το εθνικό δικαίωμα διαχείρισης των συνόρων μας θα το χρησιμοποιήσουμε για να δίνουμε καταφύγιο στους κατατρεγμένους", δεν βλέπει απέναντί...
Comments
[Θα υπέθετε κανείς ότι στις Δημοκρατίες, όταν παρουσιάζεται μια ρήξη συμφερόντων, που θέτει αντιμέτωπες την πλειοψηφία με μια μειοψηφία, οι πολιτικοί θα υποστήριζαν την πλειοψηφία - άλλωστε, θεωρητικά εκεί βρίσκονται και οι περισσότερες ψήφοι. Ομως, τις περισσότερες φορές το αντίθετο συμβαίνει. Οι πολιτικοί τείνουν να ταυτίζονται με τα συμφέροντα της μειοψηφίας, ακόμη και αν αυτά ζημιώνουν το σύνολο. Μια τέτοια περίπτωση είναι η «Ολυμπιακή». Αυτή τη στιγμή το κόστος της διατήρησης των 8.000 θέσεων των εργαζομένων στην «Ολυμπιακή» ζημιώνει τον υπόλοιπο πληθυσμό κατά 45 εκατομμύρια ευρώ μηνιαίως. Ομως, το κυριότερο μέλημα των πολιτικών είναι η διατήρηση των θέσεων είτε με το ίδιο κόστος (να συνεχιστεί λειτουργία της «Ολυμπιακής») είτε με κάπως μικρότερο κόστος (μετάταξη στο Δημόσιο). Πώς εξηγείται αυτή η εκ πρώτης άποψης ανορθολογική συμπεριφορά των πολιτικών; Μήπως οφείλεται σε αυξημένα αισθήματα «κοινωνικής ευαισθησίας», όπως θέλουν οι ίδιοι να υποστηρίζουν;
Ισως για ορισμένους. Για τους περισσότερους, όμως η απάντηση βρίσκεται στις θεωρίες πολιτικής οικονομίας του Mancur Olson, που πέθανε πρόσφατα. Περιπτώσεις όπως της «Ολυμπιακής» (καθώς και «προνομιακές» συνταξιοδοτήσεις υπαλλήλων ΟΤΕ, η Κοινή Αγροτική Πολιτική κ.ά.) αποδεικνύουν, για τον Olson, ότι στις δημοκρατίες ο καθοριστικός παράγων δεν είναι τόσο το αριθμητικό μέγεθος όσο ο βαθμός συγκέντρωσης που παρουσιάζει μια ομάδα που επιθυμεί να επιτύχει κάτι. Η φύση της συλλογικής δράσης είναι να ευνοεί τα μικρά, όμως συγκεντρωμένα συμφέροντα (π.χ. έναν όμιλο επιχειρηματιών ή μια ΔΕΚΟ), έναντι μεγαλύτερων αντιθετικών συμφερόντων, τα οποία όμως είναι διάσπαρτα. Αυτοί που ωφελούνται έχουν πολύ μεγαλύτερα κίνητρα να οργανωθούν και να προσπαθήσουν να περάσει το μέτρο από τα κίνητρα που έχουν αυτοί που θα ζημιωθούν. Διότι το όφελος συγκεντρώνεται σε μια μικρή ομάδα, ενώ το κόστος του μέτρου διαχέεται σε εκατομμύρια φορολογούμενους.
Αυτό εξηγεί π.χ. τους λόγους για τους οποίους ένας κλάδος (π.χ. γεωργία) μπορεί να επιτύχει π.χ. την επιβολή ενός δασμού σε ανταγωνιστικά προϊόντα από το εξωτερικό. Παρά το γεγονός ότι το μεγαλύτερο μέρος της κοινωνίας ζημιώνεται (με τη μορφή των υψηλότερων τιμών που πρέπει να πληρώσει), εν τούτοις το μέτρο υιοθετείται.
Αυτό ισχύει και με την «Ολυμπιακή». Το κόστος της απώλειας των 45 εκατομμυρίων ευρώ το μήνα διαχέεται σε εκατομμύρια φορολογούμενους, ενώ αντίθετα το όφελος, είτε με τη συνέχιση της εταιρείας είτε με τη μετάταξη των εργαζομένων στο Δημόσιο, συγκεντρώνεται σε 8.000 άτομα.
Οι ευνοούμενοι από τη διατήρηση της ζημιογόνου εταιρείας έχουν λοιπόν ισχυρό κίνητρο να πληροφορούνται σχετικά με το θέμα και να εκμεταλλεύονται όλες τις ευκαιρίες που τους προσφέρει το πολιττικό σύστημα για να επηρεάσουν το τελικό αποτέλεσμα. Αντίθετα, για τον κάθε φορολογούμενο η ζημιά είναι πιθανότατα ασήμαντη. Οι φορολογούμενοι μπορεί να μη συμφωνούν με τα προτεινόμενα μέτρα, αλλά η απόρριψή τους θα εξοικονομούσε μόνο μερικά ευρώ στον καθένα. Καθώς η πολιτική δράση είναι μια πολύ δαπανηρή δραστηριότητα -σε χρόνο, ενέργεια, πληροφόρηση και χρήμα- ο φορολογούμενος που δεν περιμένει καμία σχεδόν ανταμοιβή, έχει λιγότερα κίνητρα να προσπαθήσει να αλλάξει το τελικό αποτέλεσμα, σε σχέση φυσικά με τον υπάλληλο που ωφελείται άμεσα.
Οι δομές, λοιπόν, της δημοκρατικής κοινωνίας δίνουν περισσότερη δύναμη στις ομάδες συμφερόντων που παρουσιάζουν υψηλό βαθμό συγκέντρωσης, παρά στους διάσπαρτους φορολογούμενους.
Αυτή η λογική της συλλογικής δράσης, η οποία αποτελεί την πεμπτουσία της δημοκρατίας, επηρεάζει φυσικά και τη συμπεριφορά των πολιτικών. Οι πολιτικοί έχουν πολύ μεγαλύτερα κίνητρα να υποστηρίξουν προγράμματα που ευνοούν μικρές ομάδες, ακόμη και όταν ζημιώνουν την πλειοψηφία. Οπως γράφει ο Allan Melzer:
«Κάθε φορά που ένας πολιτικός αντιτίθεται σε ένα πρόγραμμα, αυτοί που ωφελούνται από το πρόγραμμα έχουν ένα κίνητρο να ψηφίσουν εναντίον του. Μπορεί να προσελκύσει μερικούς ψηφοφόρους που θα τον ψηφίσουν. Γενικά όμως θα κερδίσει λιγότερες ψήφους απ' ό,τι θα χάσει, γιατί το όφελος του μέσου ψηφοφόρου από την κατάργηση ενός προγράμματος είναι μικρότερο από ό,τι είναι η ζημιά γι' αυτούς που ωφελούνται».
Η λογική λοιπόν της συγκέντρωσης των κερδών/διάχυσης του κόστους και όχι κάποια αίσθηση «κοινωνικής ευαισθησίας», ίσως σε τελική ανάλυση να εξηγεί τη διάθεση των πολιτικών να ευνοούν τα οικονομικά συμφέροντα των μειοψηφιών, ακόμη και όταν αυτά ζημιώνουν τους υπόλοιπους φορολογούμενους.]
Στις 4/10/2005 του απέστειλα τις κάτωθι παρατηρήσεις μου για το αμέσως πιο πάνω άρθρο:
Από ΜΠΟΥΡΧΑΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ[bourhas@otenet.gr]
Προς Τάκης Μίχας
Αποστολή Τρι 4/10/2005 12:57 πμ
Θέμα Allan Meltzer και αντιπροσωπευτική δημοκρατία
[Όποιος αποδεχθεί το επιχείρημα του Allan Meltzer, που αναφέρεις, δεν μπορεί παρά να καταλήξει στο ίδιο συμπέρασμα μ’ αυτόν, ότι δηλαδή «…υπάρχει ένα ελάττωμα στη λειτουργία της αντιπροσωπευτικής δημοκρατίας. Αυτό το ελάττωμα προκαλεί την ανάπτυξη του κράτους. Το κράτος μεγαλώνει, άλλοτε πιο γρήγορα, άλλοτε πιο αργά. Κατά μέσον όρο όμως μεγαλώνει».
Ωστόσο έχω μερικές ενστάσεις. Στο παράδειγμα που αναφέρει ο Allan Meltzer, ο πολιτικός πιθανόν να κερδίσει λιγότερες ψήφους απ’ όσες θα χάσει, όχι όμως για το λόγο που αναφέρει, αλλά για το λόγο ότι ολόκληρη η τάξη των προνομιούχων γραφειοκρατών, δηλαδή όλα τα κρατικοδίαιτα κοινωνικά στρώματα, υπολογίζουν και φοβούνται, ότι θα έρθει οσονούπω και η δική τους σειρά. Συνασπίζονται, έτσι, στη βάση ταξικών συμφερόντων τους.
Τούτο όμως δεν έχει να κάνει με την λειτουργία της αντιπροσωπευτικής δημοκρατίας, δεν είναι πρόβλημα της υφιστάμενης πολιτικής τεχνολογίας, αλλά είναι μια καθαρά ορθολογική επιλογή. Αυτή όμως η επιλογή μπορεί πάντα, να πάψει να είναι και η πλέον αποδεκτή, πρώτον αν υπάρχει επιμονή και υπομονή από όσους την αντιμάχονται και δεύτερον λόγω των κοινωνικών αδιεξόδων στα οποία καταλήγει.
Ίσως η μεγαλύτερη καθυστέρηση για την επίσπευση της αλλαγής της παραπάνω επιλογής να οφείλεται, σ’ αυτό που λέει ο Allan Meltzer: «Μια ομάδα για τη μείωση των φόρων και τον περιορισμό του κράτους μπορεί να εξουδετερωθεί με την εξεύρεση ευεργετικών αμοιβών για τα μέλη της. Στις αμοιβές αυτές υπολογίζονται οι φορολογικές εκπτώσεις, προνόμια, ο έλεγχος του ανταγωνισμού, οι διατιμήσεις και οι ειδικές άδειες».
Ανάλογος μηχανισμός εξουδετέρωσης νομίζω ότι υπάρχει και για τις πολιτικές ομάδες, που πρεσβεύουν τη μείωση των φόρων και τον περιορισμό του κράτους!!]
Τώρα στο προκείμενο ζήτημα:
Το να ισχυρίζεται κανείς ότι η ολυμπιακή, το αγροτικό ευρωπαϊκό λόμπι ή το ισραηλιτικό λόμπι «που πληθυσμιακά αντιπροσωπεύει ένα ασήμαντο ποσοστό του συνολικού πληθυσμού έχει καταφέρει εν τούτοις να επιβάλλει τα συμφέροντα του στην υπόλοιπη κοινωνία», επειδή τούτο «συμφωνεί» με κάποια πορίσματα της θεωρίας της Δημόσιας Επιλογής, νομίζω ότι αδικεί την πραγματικότητα και το κυριότερο τους θεσμούς της αντιπροσωπευτικής δημοκρατίας.
Διαφωνώ ότι «οι πολιτικοί έχουν πολύ μεγαλύτερα κίνητρα να υποστηρίξουν προγράμματα που ευνοούν μικρές ομάδες, ακόμη και όταν ζημιώνουν την πλειοψηφία». Οι πολιτικοί έχουν πάντα κατά νου ολόκληρο το δάσος και όχι μόνο το δένδρο. Φαίνεται ότι υποστηρίζουν στις περιπτώσεις αυτές μικρές ομάδες, αλλά στην πραγματικότητα έχουν κατά νου και προσπαθούν να εκφράζουν πάντα την συντριπτική πλειοψηφία των πολιτών. Γνωρίζουν ότι οι ψηφοφόροι τους δεν είναι μόνο οι εργαζόμενοι της ολυμπιακής αλλά όλοι οι εργαζόμενοι στον ευρύτερο δημόσιο τομέα, που υποσυνείδητα θα φοβηθούν ότι θα έρθει και η δική τους σειρά. Γνωρίζουν ότι οι ψηφοφόροι τους δεν είναι μόνο οι αγρότες αλλά και δεκάδες χιλιάδες άλλες επιδοτούμενες επιχειρήσεις και επαγγελματίες που υποσυνείδητα θα φοβηθούν ότι θα έρθει και η δική τους σειρά. Γνωρίζουν ότι οι ψηφοφόροι τους δεν είναι μόνο τα μέλη του ισραηλινού λόμπι αλλά η συντριπτική πλειοψηφία των Αμερικανών πολιτών που αντιδρά στην βαρβαρότητα της Hezbollah και της Hamas.