Έλαβα με χαρά την οριστική εκδοχή της εργασίας των καθηγητών Γεωργίου Μπήτρου και Αναστάσιου Καραγιάννη με τον τίτλο «Οι σοσιαλιστικές καταβολές του x-φιλελευθερισμού στην Ελλάδα».(Δείτε την εργασία στο σύνδεσμο:
http://ejournals.epublishing.ekt.gr/index.php/sas/article/view/824/846)
Τους ευχαριστώ κι εγώ με σειρά μου, που έλαβαν υπόψη τους για την εκπόνηση της εν λόγω εργασίας τους και κάποια δικά μου σχόλια και επιθυμώ εντελώς επιγραμματικά, να επισημάνω τα εξής:
http://ejournals.epublishing.ekt.gr/index.php/sas/article/view/824/846)
Τους ευχαριστώ κι εγώ με σειρά μου, που έλαβαν υπόψη τους για την εκπόνηση της εν λόγω εργασίας τους και κάποια δικά μου σχόλια και επιθυμώ εντελώς επιγραμματικά, να επισημάνω τα εξής:
Ο Κων/νος Τσάτσος στο βιβλίο του «Ελληνική Πορεία» (Β΄ έκδοση) γράφει:
«Δια τον Έλληνα ο εθνικισμός δεν αποτελεί ξεπερασμένον σωβινισμόν˙ είναι αδήριτος ιστορική ανάγκη. Κάτι ανάλογον ευρίσκω μόνον εις τον λαόν του Ισραήλ. Κι αυτός είναι μόνος και περιβάλλεται από εχθρούς και ζη και ευδοκιμεί και αριστεύει» (σελ.87).
«Ο έντονος εθνισμός δι’ ημάς τους έλληνας δεν είναι ούτε κοινή οίησις, ούτε τυχαία ιδιοτροπία˙ είναι βιολογική ανάγκη. Και κατά τον πρόσφατον χρόνον χάρις εις τον εθνισμόν μας εσώσαμεν τα ιερά και τα όσια και υπάρχομεν σήμερον ως ελεύθερος λαός» (σελ. 103).
«Μιλώντας εδώ για σοσιαλισμό, εννοούμε ένα σύστημα οργάνωσης της κοινωνίας, όπου τα υλικά αγαθά παράγονται κατά ένα εκλογικευμένο γενικό πρόγραμμα από την ολότητα, τουλάχιστον κατά κύριο λόγο, και διανέμονται κατά κανόνα σε εκείνους που τα παράγανε, ανάλογα με τη συμβολή τους. Έτσι καταργείται κατά βάση η ατομική ιδιοκτησία στα μέσα της παραγωγής και της κυκλοφορίας των υλικών αγαθών και η αυθαιρεσία στη διανομή τους…Ταυτόχρονα όμως, χάρις στην εκλογικευμένη οργάνωση της οικονομίας, πλησιάζομε γενικά στη μεγαλύτερη δημιουργικότητα του ατόμου και του συνόλου και στο υλικό και στο πνευματικό πεδίο. Αυτός είναι ο σκοπός που ο σοσιαλισμός σαν κοινωνικό σύστημα επιδιώκει…..Επειδή πρέπει να καταξιωθή ο άνθρωπος, ο κάθε άνθρωπος, γι’ αυτό πρέπει να οργανωθεί σοσιαλιστικά η κοινωνία» (σελ.119)
«Αλλά βέβαια πρέπει να αντιμετωπίσουμε και τις περιπτώσεις που προκύπτουν από την ανάμιξη των πληθυσμών, όπως όταν πχ δημιουργήται μέσα στο γεωγραφικό χώρο ενός έθνους μια νησίδα, μια μειονότητα που ανήκει σε άλλο έθνος…Η ορθή λύση τότε είναι η ανταλλαγή των πληθυσμών. Οι πολιτείες χρειάζονται ενότητα γεωγραφικού χώρου για να ευδοκιμήσουν˙ για να αποφευχθεί αυτή η ενότητα, γίνινταν οι νησίδες αυτές εθνικές μειονότητες, μια από τις πιο μεγάλες πληγές της τελευταίας εικοσιπεντατίας. Αν όμως η ανταλλαγή των πληθυσμών είναι αδύνατη χωρίς μια μεγάλη καταστροφή; Τότε θα γίνει μια στάθμιση των αξιών. Πάντως δεν αναγνωρίζω στη μειονότητα αυτή, μόνο και μόνο γιατί είναι μειονότητα, το δικαίωμα να έχη προνόμια μέσα στην πολιτεία, όπου έτυχε να ενσφηνωθή γεωγραφικά. Η απορρόφησή της, μια που δείγματα των εθνικών της ικανοτήτων θα μπορή να δώση το ελεύθερο μέρος του έθνους, δεν με τρομάζει, όσο όταν πρόκειται να απορροφηθή μια ολόκληρη εθνότητα, που έτσι χάνεται με όλη της την πολιτιστική φυσιογνωμία δια παντός από την ανθρωπότητα. Εν ανάγκη η μειονότητα αυτή θα χαθή. Θα χαθή, αν πρόκειται να θέση σε κίνδυνο την ευημερία της εθνικής πολιτείας, όπου είναι ενσωματωμένη, μια πολιτείας που η ζωή της αξίζει περισσότερο από την επιβίωση ενός αποσπασμένου τμήματος μιας άλλης πολιτείας.
Έτσι δεν καταργούμε παντού τις μειονότητες, αλλά πρώτα τις περιορίζομε όπου μπορούμε και μάλιστα με προσωρινές θυσίες, αρκεί να μην είναι καταστρεπτικές, και ύστερα, εκεί που τις διατηρούμε, τις διατηρούμε υπό τον όρον ότι η διατήρησή τους αξίζει περισσότερο από τον κίνδυνο που αποτελούν για το έθνος, στο οποίο είναι προσκολλημένες. Διατηρούμε μερικές, όσο το δυνατόν λιγότερες μειονότητες, αλλά καταργούμε την αρχή των εθνικοτήτων όπως διδάχθηκε από το 1856 στην Ευρώπη» (σελ. 256-257).
Στο έργο του «Πολιτική» «Οι Εκδόσεις των Φίλων» 1975, (σελ. 229) αναφέρει:
«Η θέση απέναντι στο θεσμό της ατομικής ιδιοκτησίας και δη των μέσων παραγωγής θεωρείται το βασικό θέμα που διακρίνει την κοινωνική πολιτική του δυτικού και του ανατολικού κόσμου, και από το οποίο απορρέουν όλες οι άλλες διαφορές των οικονομικών των συστημάτων. Σύμφωνα με όσα εκθέσαμε, η θεωρητική αλήθεια γύρω από το θεσμό της ιδιοκτησίας βρίσκεται με το μέρος των ανατολικών».
Οι συγγραφείς αναφέρουν στην εργασία τους ότι «δεν θα βγούμε από το αδιέξοδο που αντιμετωπίζουμε, αν η «κεντροδεξιά» δεν απαρνηθεί πλήρως τις σοσιαλιστικές καταβολές του όποιου φιλελευθερισμού (x- φιλελευθερισμού) επικαλείται, για να δικαιολογήσει τον κοινωνικό χαρακτήρα των δημόσιων επιλογών της».
Η δική μου άποψη είναι, ότι δεν θα βγούμε από το αδιέξοδο, που αντιμετωπίζουμε αν η συντριπτική πλειονότητα του ελληνικού λαού, (περιλαμβανομένης και «της εθνικόφρονος αριστεράς των ημερών μας[1]»), δεν εγκαταλείψει εκ παραλλήλου ΚΑΙ τα νάματα του αρρωστημένου ελληνικού εθνοεθνικισμού και της αρρωστημένης «πατριδορητορείας των τριόδων[2]».
Ο Τσάτσος και η παρέα του ήταν εθνικοσοσιαλιστές. Οι φασίστες νίκησαν στον εμφύλιο και όχι οι δυνάμεις της ανοικτής κοινωνίας και της ελεύθερης οικονομίας.
[1] Βλ. Γιάννης Ν. Γιανουλόπουλος, "Η ευγενής μας τύφλωσις" (εκδ. Βιβλιόραμα, 1999, σελ. 166)
[2] ό.π. σελ. 181
Comments